Với truyền thống hơn một trăm năm, làng nghề đóng giày Giẽ Thượng–Giẽ Hạ, xã Phú Yên (huyện Phú Xuyên, Hà Nội) đã khẳng định vị thế thương hiệu trên khắp cả nước, mang lại uy tín cho sản phẩm giày da của làng nghề.
Ký ức làng nghề
Từ xa xưa giầy, dép đã được con người sử dụng thường xuyên để che chắn và bảo vệ bàn chân. Các sản phẩm giày, dép thường được chế tác chủ yếu từ da động vật. Các thiết kế giày, dép thuở sơ khai rất đơn giản, thậm chí còn không có đế. Người ta chỉ sử dụng một mảnh da duy nhất được buộc cố định vào chân như các loại dép ở Ai Cập thời cổ đại. Đặc biệt có nơi, do đặc điểm thời tiết và khí hậu, giầy dép được làm từ giấy cói, rơm và sợi cọ. Ngày nay giầy, dép ngoài chức năng cơ bản bảo vệ đôi chân, nó còn được trao thêm chức năng thẩm mỹ. Sự thay đổi này bắt đầu từ vật liệu cho sản xuất đến hình dáng, mẫu mã và ngay cả màu sắc cũng đa dạng, đẹp mắt. Nhu cầu này không chỉ dựa vào tài nguyên thiên nhiên của từng quốc gia mà còn dựa vào sự sáng tạo, đột phá không ngừng của con người trong thời đại ngày nay.
Ở nước ta, từ trăm năm trước đã có giày Gia Định và giày An Nam, một loại giày mũi kín đến nửa bàn chân, đế thấp như dép lê. Cũng vào thời điểm đó, năm 1918, các cụ ở làng Phú Yên thuộc dòng họ Nguyễn Lương đi học nghề làm giày. Sau khi học nghề thành tài, các cụ bắt tay vào làm nghề. Cũng bắt đầu từ đây, làng Phú Yên có nghề làm giày. Tổ nghề của làng chính là các cụ tổ thuộc dòng họ Nguyễn Lương.
Ông Nguyễn Lương Đức, Chủ tịch Hội da giày xã Phú Yên, hậu duệ thuộc dòng họ Nguyễn Lương cho biết: “Làng tôi có hai cụ tổ nghề, một là cụ Nguyễn Lương Nghé, hai là cụ Nguyễn Lương Mạc. Cụ Nghé có công truyền nghề cho các thế hệ con cháu, còn cụ Mạc lại có công phát triển làng nghề thành trung tâm giày da lớn nhất miền Bắc như hiện nay”.
Ngược thời gian về năm 1918, cụ Nghé vì nghèo đói nên quyết chí lên Hà Nội làm ăn, tại đây cụ học được nghề đóng giầy da trong 3 năm. Sau đấy, cụ Nghé rủ người cháu là cụ Mạc ra Quảng Ninh mở cửa hàng giầy lấy tên là “Hiệu hài xưởng Nguyễn Mạc”. Với tay nghề cao và do cần cù chịu khó làm ăn, cửa hàng của hai cụ nhanh chóng nổi tiếng khắp đất Bắc lúc bấy giờ. Chỉ hơn chục năm sau, phần lớn các cửa hàng giày da có ở Việt Nam thời đó đều, có nguồn gốc từ Phú Yên.
Sau này, cụ Mạc rời Quảng Ninh trở về quê hương và quyết tâm truyền lại bí quyết làm nghề cho con cháu. Tới nay, thời gian trôi qua, số đông người dân xã Phú Yên đã sống đàng hoàng bằng nghề sản xuất giầy da, nhưng tên tuổi hai cụ vẫn luôn được dân làng nhớ đến, đó là một phần lịch sử bất di bất dịch của làng nghề.
Đi lên từ nghề đóng giày da
Hiện nay, mỗi năm xã Phú Yên sản xuất được từ 6 đến 7 triệu đôi giày, cung cấp cho mọi vùng miền đất nước, trong đó phần lớn là thị trường các tỉnh phía Bắc. Giầy Phú Yên còn có mặt tại một số thị trường quốc tế như Lào và Campuchia. Yếu tố đầu tiên tạo chỗ đứng vững chắc cho nghề giầy da Phú Yên ở các thị trường, là giá cả. So với các chủng loại giày dép khác, giày da ở Phú Yên có giá rẻ bằng 2/3 thậm chí chỉ bằng một nửa giá thị trường. Giá cả cạnh tranh được là do làng nghề đã tận dụng được nhiều lợi thế về thời gian, nguồn nhân công nhàn rỗi ở địa phương. Một yếu tố rất quan trọng, đó là người làm nghề ở Phú Yên không mất tiền thuê mặt bằng và sử dụng nguồn nguyên vật liệu trong nước...
Ngoài ra, làng nghề giầy da xã Phú Yên còn thường xuyên được Hiệp hội Da Giày Việt Nam tổ chức các lớp tập huấn, nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm và tay nghề cho người lao động. Vì thế mà sản phẩm giày, dép ở Phú Yên ngày càng có chất lượng cao, mẫu mã đẹp, đa dạng các sản phẩm, chủng loại, đáp ứng thị hiếu cho nhiều đối tượng tiêu dùng.
Trong công cuộc phát triển kinh tế thời kỳ đổi mới, xã Phú Yên tập trung phát triển mạnh nghề thủ công giày da. Lấy nghề giày da làm thế mạnh mũi nhọn, để phát triển mạnh mẽ kinh tế địa phương, mở rộng sản xuất, phát triển thị trường, tăng thu nhập cho người dân. Nhờ sự nỗ lực của từng hộ dân làng nghề và có sự định hướng đúng đắn của chính quyền địa phương, xã Phú Yên từ vùng quê nghèo nay đã trở nên trù phú. Cuộc sống của người dân nơi đây ngày càng phát triển, giàu lên, ấm no và hạnh phúc.
Nhiều năm qua, Hội da giày xã Phú Yên đã được Bộ trưởng Bộ Công Thương tặng bằng khen. Hội còn đoạt giải thưởng “Thương hiệu vàng” Thăng Long; trong đó, có cả những hộ sản xuất ở xã được Hội Chống Hàng giả và Bảo vệ Thương hiệu Hà Nội tặng kỷ niệm chương và giấy chứng nhận sản phẩm chất lượng. Cũng trong năm 2007, làng nghề giầy da Giẽ Thượng-Giẽ Hạ được Hiệp hội làng nghề Việt Nam tặng danh hiệu “Làng nghề tiêu biểu Việt Nam”.
Ngày nay, Hội da giày xã Phú Yên đang tiếp tục xây dựng thương hiệu, lên kế hoạch tổ chức các điểm du lịch tại làng nghề để đón khách tham quan ở mọi miền đất nước, đến với làng nghề.
Hiện nay, làng nghề giày da ở xã Phú Yên có khoảng 500 hộ sản xuất. Với truyền thống của nghề được đúc kết, tôi luyện từ hơn một thế kỷ qua cùng những thành quả to lớn đã đạt được, làng nghề ở Phú Yên đang quyết tâm nâng cao hơn nữa chất lượng sản phẩm, tiếp tục mở rộng thị trường, phát triển mạnh mẽ và không ngừng mở rộng sản xuất, làm ra nhiều của cải, góp phần làm giàu cho quê hương và đất nước. Những thế hệ làm giầy hiện nay, luôn có ý thức gìn giữ tiếp bước truyền thống cha ông, tiếp tục làm giàu cho những trang sử mới ở thời hiện tại và tương lai của nghề da giầy Phú Yên.
Comentários