Gánh cốm Mễ Trì gần Nhà thờ Lớn Hà Nội.

Làng cốm Mễ Trì là một trong 5 làng nghề truyền thống Hà Nội có tuổi đời hơn 100 năm. Nghề cốm Mễ Trì được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2019. Gánh hàng đơn giản nhưng lại thu hút giới trẻ với những gói cốm dẻo thơm được bọc trong lớp lá xanh mướt.

Hàng cốm rong không có bàn ghế phục vụ, khách thường mua cốm mang đến quán cà phê để thưởng thức. Ngồi ở vị trí đối diện Nhà thờ lớn, bên cạnh là một quán cà phê "hot" của giới trẻ nên gánh cốm thu hút nhiều khách mua tuổi teen.

Cốm là thức quà đặc trung của Hà Nội. (Nguồn: Internet).

Gánh hàng cốm đơn giản với một chiếc thúng tre, trên mặt đặt một chiếc mâm nhôm đựng những gói cốm đã được bọc vuông vức xếp xung quanh. Chính giữa mâm là xôi cốm nấu cùng sợi dừa và nước cốt dừa dẻo thơm.Mỗi gói cốm khoảng 2 lạng, giá 50.000 đồng.

Theo chị Nhung, một người bán hàng rong gánh cốm cho biết cốm có thể được làm từ nhiều loại nếp như nếp thơm, nếp hoa, lương phượng, nhưng nếp cái hoa vàng là loại lúa cho ra những hạt cốm dẻo, thơm và ngọt nhất.

Gánh hàng rong của chị Nhung.(Nguồn: Internet)

Công đoạn làm ra hạt cốm cũng khá cầu kỳ và tỉ mỉ. Lúa non sau khi gặt và vận chuyển từ các huyện ngoại thành về được cho vào máy tuốt lấy hạt, sàng, sảy nhiều lần. Hạt lúa nếp non được rang chín trên bếp củi trong hơn hai tiếng rồi cho vào cối giã nhiều lượt để tạo độ dẻo, dai. Ngày trước các công đoạn đều được làm thủ công, nay nhiều hộ đã sử dụng máy móc, giúp tiết kiệm thời gian, giảm nhân công nhưng vẫn đảm bảo chất lượng. Màu cốm đúng chuẩn là màu xanh mạ pha chút sắc vàng của lá lúa non.

Cốm có nhiều loại như cốm đầu, giữa hoặc cuối mùa, cốm non, cốm già, cốm mộc, cốm hồ. Mỗi loại có hương vị riêng. "Cốm đầu mùa còn non nên hương sữa lúa rõ rệt, cốm cuối mùa có hạt mẩy, dày và vị ngọt bùi đậm hơn do đã chín đôi phần. Nhưng ngon nhất vẫn là những hạt cốm vào độ tháng 9", chị Nhung nói.

Cốm gói lá sen là cách truyền thống để hạt cốm được ướp hương, thơm nhẹ, dịu, mang lại cảm giác hương đồng gió nội. Ngày nay, lá sen khó tìm hơn, một số nơi chuyển sang gói cốm bằng lá ráy hoặc lá dong, tuy vẫn có màu xanh bắt mắt nhưng hạt cốm sẽ không thơm bằng.

Cốm gói lá sen. (Nguồn:Internet)

Thưởng thức cốm phải chậm rãi, từ tốn vo từng hạt cốm thành nắm nhỏ rồi trực tiếp ăn, không cần đổ ra bát, đĩa. Người Hà Nội thường ăn cốm cùng chuối để cảm nhận vị dẻo, thơm của cốm quyện lẫn vị ngọt bùi của chuối. Nhiều người cũng thích ăn cốm với sữa chua hoặc chế biến cùng các nguyên liệu khác thành chả cốm, trứng cốm, cốm xào đường.